Μονοπάτια

Η Άνδρος διαθέτει ένα πλούσιο δίκτυο μονοπατιών, σε αρκετές περιπτώσεις λιθόστρωτο.

Το δίκτυο αυτό, συνέδεε τους οικισμούς μεταξύ τους, με τόπους λατρείας και με τα λιμάνια του νησιού. Από τα μέσα του 20ου αιώνα και όταν το αυτοκίνητο σταδιακά κυριαρχεί, περιορίζει τη χρήση τους. Τα μονοπάτια σε αρκετές περιπτώσεις «κόβονται» ή αντικαθίστανται από αμαξωτούς δρόμους.

Η Άνδρος εξακολουθεί σήμερα να διαθέτει ένα ιδιαίτερα εκτεταμένο δίκτυο πεζοπορικών διαδρομών που υπολογίζεται να ξεπερνά τα 300 χλμ σε μήκος. Το προσβάσιμο δίκτυο πεζοπορικών διαδρομών ανέρχεται σήμερα σε 150 χλμ. περίπου. Οι διαδρομές συντηρούνται - όχι πάντα συστηματικά - με μέριμνα των περιφερειακών και τοπικών αρχών, ενίοτε με τη συνδρομή εθελοντών από όλο τον κόσμο. Σημαντική είναι και η συμμετοχή τοπικών εθελοντικών οργανώσεων και συλλόγων.

Εύκολα καταλαβαίνει κάποιος γιατί αυτές οι δύο λέξεις: Μονοπάτια και Άνδρος, έχουν συνδεθεί τόσο πολυ στο μυαλό των επισκεπτών. Η Άνδρος είναι ένα ξεχωριστό νησί των Κυκλάδων με αφθονία υδάτινών αποθεμάτων, ορεινό χαρακτήρα, έντονο ανάγλυφο και εξαιρετικά ποικίλο τοπίο. Μικρά δάση, εύφορες κοιλάδες, πολυάριθμες παραλίες, ρεματιές συνεχούς ροής, καταρράκτες και πηγές σχεδόν σε κάθε πλαγιά και κοιλάδα.

Η συνεχής ανθρώπινη παρουσία άφησε σημάδια ορατά ακόμη και στις πιο απόκρημνες πλαγιές του νησιού, διαμορφώνοντας με βασικό υλικό την πέτρα, ένα τοπίο σε μεγάλο βαθμό χειροποίητο. Η ποικιλία της αγροτικής αρχιτεκτονικής εντυπωσιάζει, ξηρολιθιές, αναβαθμίδες, λιοτρίβια, και αλώνια. Πάνω από 200 καταγεγραμμένοι νερόμυλοι, 69 ανεμόμυλοι, γεφύρια αρκετά εκ των οποίων τοξωτά και εκατοντάδες ξωκλήσια βρίσκονται διάσπαρτα σε όλο το νησί.